ماهنامه گزیده مدیریت
پیاپی 26 (اردیبهشت 1382)

هیرام فیلیپس بسیار شاد و سرحال بود وی در مقام مدیر مالی و اداری شرکت رینبرل که سازنده محصولات مصرفی متنوعی است به تنهایی عملکرد شرکت را دگرگون ساخته بود او فقط یک سال در رینبرل خدمت کرده بود ولی مطابق معیارهای وی, ارقام و آمار عملکرد شرکت بسیار برجسته تر و بهبود یافته تر می نمود.

برای مدیران چه چیزی بنیادی تر و دشوارتر از انگیزش کارکنان است یکی از تعریف های مدیر ار چنین آورده اند شخصی که از دیگران کار می ستاند ولی چگونه انسان ها را نمی توان با جادوگری برانگیخت توصیه ای رایج آن است که باید آمیزه ای از ترغیب, تشویق و تهییج را به کار بست اما ما تصور می کنیم بهترین رهبران نیازی به این توصیه ندارند.

ما امروزه در اقتصاد دانش مدار زندگی می کنیم دارایی های اصلی بنگا ه های اقتصادی نوین, نه در ساختمان ها, ماشین آلات و مستغلات بلکه در هوش و دانش, فهم, مهارت و تجربه های کارکنان آنها نهفته است می توان نشان داد که مهار کردن قابلیت ها و تعهد کارکنان فرهیخته چالش اصلی مدیریت در زمان حاضر محسوب می شود و چالشی است که متاسفانه تکانون از عهده آن برنیامده ایم.

مدیرانی که به کمک پاداش ها و قدرت بینش و شور و شوق خود ایجاد انگیزه می کنند فقط در نیرو بخشیدن به کارکنانی موفق هستند که مایلند برانگیخته شوند بنابراین کارکنان سرکش و بدقلق را چگونه باید برانگیخت آنها افرادی هستند که هرگز کار مورد نظر شما را انجام نمی دهند و در عین حال همه وقت شما را می گیرند.

سودی که قرار بوده مدیران گران قیمت ایجاد کند برباد رفته و گمان نیم رود به این زودی ها هم تحقق یابد. شمار زیادی از مدیران ارشد با شرکت های تابعه به مثابه ماشین های پرداخت پول رفتار کرده و میلیون ها دلار از پول شرکت ها را نوش جان کرده اند. بسیار به سختی می توان باور کرد که این همه پول در برابر دیدگان مدیران, آنها را وسوسه نکند.

اساتید, پزشکان و دانشمندان علوم رفتاری اتفاق نظر دارند که انتظارات یک فرد, تعیین کننده رفتار فرد دیگر است اگر مدیر سطح انتظارهای خویش را بالا برد احتمالا زیردست هم پیشرفت می کند اگر سطح انتظارهای مدیر پایین باشد چه بسا زیردست هم افت عملکرد پیدا کند. در این مقاله که در سال 1969 متتشر شده است لیوینگستون از چند موردکاوی و تحقق بهره می گیرد تا اهمیت انتظارهای مدیران را در عملکرد فردی و گروهی نشان دهد.

یکی از سوالاتی که همواره در ذهن مدیران وجوددارد این است چگونه کارکنان را به انجام کاری که می خواهیم ترغیب کنیم؟ فرایند روانشناختی انگیزش بسیار پیچیده است و پیشرفت های صورت گرفته برای شناخت دقیق تر این فرایند هنوز قابل ملاحظه نیستند. اما نسبت نامتناسب دانسته ها به نادانسته ها در این رشته مدیران را از به کار بردن شیوه های جدید انگیزشی بازنداشته است.

لوینسون در این مقاله کلاسیک که به سال 1970 منتشر شده است راز و رمزهای کاربردی انگیزش را بیان می کند و دیدگاه بدیعی را درباره استفاده درست و نادرست از قوی ترین ابزارها بار یانگیزش و هدایت سازمان های پیچیده مطرح می کند او تاکید دارد که برای موفقیت در انگیزش مدیر باید به این سوال توجه داشته باشد.

امروزه با مسطح شدن ساختار سازمان ها و انتقال مسئولیت به پایین ترین رده های آن تایید قدرت گرایی کمی غیر متداول و نامانوس به نظر می رسد ولی همانطور که این مقاله کلاسیک سال 1976 نشان میدهد قدرت, جزو ابزارهای لازم مدیریت صحیح و شایسته است.

برخلاف منابع سنتی تولید یعنی زمین, نیروی کار و سرمایه, دانش منبعی است که نمی توان به زور از کسی به در آورد. این در حالی است که تولید دانش و درمیان گذاری آن, نقش حیاتی در پرورش حس نوآوری دارد و نوآوری بزرگترین چالش اقتصاد دانش مدار شمرده می شود برای ایجاد محیطی که در آن کارکنان ابتکارات و تجربیات خود را داوطلبانه به میان آورند ابزارهای سنتی کافی نیستند و مدیران باید اعتماد بیافرینند.